آشکارسازی حقیقتی ۲ هزار ساله

هوش مصنوعی راز پنهان طومار سوخته‌ای از پمپئی را افشا کرد

برای نخستین بار، عنوان و نویسنده‌ی یکی از طومارهای باستانی سوخته‌شده در فوران کوه وزوویوس در سال ۷۹ میلادی با کمک هوش مصنوعی فاش شد. این موفقیت توسط دو پژوهشگر جوان حاصل شده و جایزه‌ای به ارزش ۶۰ هزار دلار آمریکا را برای آن‌ها به همراه داشته است.

برنده‌های چالش Vesuvius: آشکارسازی حقیقتی ۲ هزار ساله

مارسل راث، دانشجوی دانشگاه وورتسبورگ آلمان، و میخا نوواک از شرکت امنیت سایبری Gray Swan AI در ایالات متحده، موفق شدند با استفاده از یک مدل هوش مصنوعی که در اصل برای تحلیل تصاویر پزشکی طراحی شده بود، متن پنهان در یکی از طومارهای سوخته را شناسایی کنند.

بر اساس خطوط مشخص‌شده، این اثر بخشی از مجموعه‌ «درباره رذیلت‌ها» از فیلسوف یونانی فیلودموس است. این کشف یک گام بزرگ در پروژه جهانی خوانش طومارهای هرکولانئوم محسوب می‌شود؛ طومارهایی که در سال ۱۷۵۲ در ویرانه‌های ویلایی رومی کشف شدند اما به دلیل آسیب‌پذیری شدید، تاکنون امکان باز شدن آن‌ها وجود نداشته است.

چطور هوش مصنوعی متن را آشکار کرد؟

طوماری که موضوع این پژوهش بود، در کتابخانه بودلیان دانشگاه آکسفورد نگهداری می‌شود و سال گذشته در مرکز شتاب‌دهنده ذرات Diamond Light Source اسکن شده بود. تیم پژوهش با صرف زمان زیاد، نقاط دارای جوهر را روی اسکن‌ها برچسب‌گذاری کردند تا مدل بتواند تفاوت میان نواحی دارای جوهر و بدون جوهر را بیاموزد.

پس از آموزش مکرر مدل، الگوریتم موفق شد جوهری را شناسایی کند که با چشم غیرمسلح قابل مشاهده نبود. نتیجه؟ تصویری واضح از عنوان و نویسنده طومار. کار داوری چالش توسط پاپیروشناسان برجسته از جمله مایکل مک‌آسکر از دانشگاه کالج لندن انجام شد که تأکید دارد به‌زودی کل طومار خوانده خواهد شد.

محتوای آشکارشده: رذیلت‌ها، ترس و داستانی با رایحه عطر

شواهد اولیه حاکی از آن است که این طومار، جلد اول از مجموعه‌ای تحت عنوان «درباره رذیلت‌ها» است. واژگانی مانند «گیجی»، «ترس» و «تنفر» در متن به‌چشم می‌خورند. همچنین اشاره به عطر و دکان‌های سلمانی احتمالاً بخشی از تمثیل یا حکایتی در دل اثر بوده است.

افقی نو برای پژوهش باستان‌شناسی با کمک AI

با ادامه پیشرفت پروژه چالش وزوویوس، امید است که به کمک هوش مصنوعی، ده‌ها طومار دیگر نیز خوانده شوند. به گفته‌ی مسئول موزه Getty در لس‌آنجلس، این موفقیت‌ها تنها آغاز راه هستند.

برای دریافت جدیدترین اخبار از کاربردهای هوش مصنوعی در علوم انسانی و باستان‌شناسی، وبلاگ سیف سرویس را دنبال کنید.