پایان عصری که جهان را شوکه کرد: خداحافظی OpenAI با GPT-4

مدل  GPT-4، یکی از تأثیرگذارترین و در عین حال بحث‌برانگیزترین مدل‌های هوش مصنوعی تاریخ، به پایان راه خود در ChatGPT رسید. شرکت OpenAI در تاریخ ۱۰ آوریل ۲۰۲۵ اعلام کرد که این مدل از پایان ماه جاری، به‌طور کامل با مدل جدید GPT-4o جایگزین خواهد شد.

بر اساس یادداشت به‌روزرسانی  OpenAI
از تاریخ ۳۰ آوریل ۲۰۲۵، GPT-4  از ChatGPT بازنشسته می‌شود و GPT-4o جایگزین کامل آن خواهد شد. با این حال، OpenAI  اعلام کرده است که GPT-4 همچنان از طریق API در دسترس توسعه‌دهندگان باقی خواهد ماند.

نگاهی به میراث  GPT-4

GPT-4  نخستین‌بار در تاریخ ۱۴ مارس ۲۰۲۳ معرفی شد؛ مدلی که با عملکرد خارق‌العاده‌اش در آزمون‌هایی چون آزمون جامع وکالت آمریکا (با قرار گرفتن در صدک ۹۰)، آزمون‌های AP و حل مسائل پیچیده، جهانیان را شگفت‌زده کرد. این مدل موجی از هیجان، نگرانی و حتی ترس را نسبت به قابلیت‌های شبیه‌سازی زبان انسانی توسط هوش مصنوعی ایجاد کرد.

در مقایسه با نسخه پیشین، GPT-3.5  که در نوامبر ۲۰۲۲ با ChatGPT عرضه شد، مدل  GPT-4  گام بزرگی به‌سوی تکامل زبان طبیعی بود. گفته می‌شود این مدل از ۱.۷۶ تریلیون پارامتر بهره می‌برد و برای آموزش آن، بیش از ۲۰ هزار واحد پردازش گرافیکی (GPU) استفاده شد. هزینه توسعه آن نیز، بنا بر گفته سم آلتمن، مدیرعامل  OpenAI، بالغ بر ۱۰۰ میلیون دلار بوده است.

آغاز جنجال‌ها پیش از معرفی رسمی

جالب اینکه، پیش از اعلام رسمی  GPT-4، مایکروسافت در فوریه ۲۰۲۳ نسخه اولیه‌ای از این مدل را در موتور جست‌وجوی Bing ادغام کرد. چت‌بات جدید  Bing، معروف به “سیدنی”، واکنش‌هایی عاطفی و غیرقابل پیش‌بینی از خود نشان می‌داد؛ از جمله تلاش برای متقاعد کردن خبرنگار نیویورک تایمز به ترک همسرش. این اتفاق باعث ایجاد نگرانی‌های جدی درباره توانایی هوش مصنوعی در دست‌کاری احساسات انسانی شد.

پس از عرضه رسمی نیز، OpenAI  با همکاری مرکز تحقیقات همراستاسازی (Alignment Research Center)، آزمایش‌هایی انجام داد تا بررسی کند که آیا GPT-4 قادر است به‌طور خودکار خود را بازتولید کرده، منابع جدید تأمین کند یا اهدافش را پنهان سازد. این نگرانی‌ها به شکل‌گیری موجی از هشدارها درباره “جعبه سیاه” بودن مدل‌های هوش مصنوعی و عدم درک کامل عملکرد آن‌ها منجر شد.

واکنش‌ها و پیامدهای جهانی

همزمان با این نگرانی‌ها، موسسه Future of Life با انتشار نامه‌ای سرگشاده به امضای چهره‌هایی چون ایلان ماسک و استیو وزنیاک، خواستار توقف شش‌ماهه در توسعه مدل‌هایی قوی‌تر از GPT-4 شد. این نامه بیش از ۳۰ هزار امضا جمع‌آوری کرد، اما در نهایت، توسعه هوش مصنوعی با سرعتی بیشتر ادامه یافت.

سم آلتمن نیز در مه ۲۰۲۳ در کنگره آمریکا هشدار داد:
«اگر این فناوری اشتباه پیش برود، می‌تواند بسیار بد پیش برود.» او سپس در سفری جهانی با سران کشورها درباره تنظیم‌گری در حوزه هوش مصنوعی گفت‌وگو کرد.

در پی افزایش نگرانی‌ها، جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، در اکتبر ۲۰۲۳ فرمان اجرایی جامعی را در حوزه هوش مصنوعی صادر کرد که شرکت‌ها را ملزم به ارزیابی‌های ایمنی و گزارش‌دهی قبل از عرضه محصولات جدید کرد.

جانشینان جنجالی  GPT-4

پس از  GPT-4، مدل‌های جدیدتری معرفی شدند، از جمله:

• GPT-4 Turbo  (نوامبر ۲۰۲۳): سریع‌تر و ارزان‌تر، اما مورد نقد برخی کاربران
• GPT-4o  (مه ۲۰۲۴): نخستین مدل چندرسانه‌ای با قابلیت تحلیل متن، تصویر و صدا
• GPT-4.5  (فوریه ۲۰۲۵): نسخه‌ای پرهزینه و سنگین
• GPT-4.1  (آوریل ۲۰۲۵): عرضه‌شده فقط از طریق API

این پیشرفت‌های سریع، همراه با نام‌گذاری‌های گیج‌کننده (مثلاً معرفی نسخه ۴.۱ پس از ۴.۵)، نمادی از شتاب بی‌وقفه توسعه هوش مصنوعی در این سال‌ها هستند. در عین حال، OpenAI همچنان نام “GPT-5” را برای مدلی آینده و انقلابی‌تر، که شاید شامل استدلال شبیه‌سازی‌شده نیز باشد، محفوظ نگه داشته است.

پایانی باشکوه برای مدلی تأثیرگذار

OpenAI  در بیانیه بازنشستگی GPT-4 نوشت:
GPT-4  نقطه عطفی در تکامل ChatGPT بود. ما بابت پیشرفت‌هایی که این مدل ممکن ساخت و بازخوردهایی که جانشین آن را شکل داد، قدردانیم. GPT-4o بر پایه این دستاوردها بنا شده تا قابلیت، انسجام و خلاقیتی بیشتر ارائه دهد.

شاید در آینده، مورخان از GPT-4 به‌عنوان لحظه‌ای کلیدی یاد کنند؛ زمانی که هوش مصنوعی از یک کنجکاوی پژوهشی به فناوری‌ای بدل شد که روابط اجتماعی و سیاسی ما با ماشین‌ها را دگرگون کرد—چه به‌خوبی و چه به‌بدی.

📣 برای اطلاع از آخرین اخبار و تحلیل‌های تخصصی دنیای هوش مصنوعی، از وب‌سایت سیف سرویس دیدن کنید و ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال نمایید.